ناخنک
ناخنک بافت ارغوانی رنگ مثلثی شکلی است که در روی سطح چشم، در گوشه قرنیه رشد می کند. بعضی از انواع ناخنک در طی زمان رشد تدریجی دارند؛ در صورتی که رشد بعضی از انواع آن پس از مدتی متوقف می شود. به ندرت ممکن است ناخنک به حدی رشد کند که جلوی مردمک چشم را بگیرد.
ناخنک در آب و هوای آفتابی و در گروه سنی 20 تا 40 سال شایع تر است. دانشمندان علت واقعی ایجاد ناخنک را نمی دانند. بهر حال از آنجاییکه اکثر افرادی که ناخنک دارند، زمان زیادی از اوقات خود را در فضای بیرون می گذرانند، بسیاری از پزشکان معتقدند که اشعه ماوراء بنفش نور خورشید ممکن است در ایجاد آن دخیل باشد. لذا در مناطقی که نور آفتاب شدید است؛ استفاده از عینک محافظ، عینک آفتابی و یا کلاه لبه دار توصیه می شود. در بعضی از مطالعات نیز شیوع ناخنک در مردان بیشتر از زنان گزارش شده که ممکن است بدلیل تماس بیشتر مردان با اشعه ماوراء بنفش نور خورشید باشد.درگذشته ناخنک به عنوان یک بیماری پیشرونده به حساب می آمد و برای جلوگیری ازرشد ناخنک روی قرنیه وکاهش خطر عود حتی در مراحل اولیه، عمل جراحی انجام می شد. اکنون این طرزبرخورد تغییر کرده و تصمیم بر جراحی ناخنک براساس نمای ضایعه: رشد روی قرنیه، پیشرفت، فاکتورهای خطر زا، علایم و سن بیمار می باشد. به هر حال ،ا گر چه بر روی معیارها توافق عمومی وجود دارد؛ مناسبترین نحوه درمان و روشهای جراحی مورد بحث بوده و هنوز در مر احل ارزیابی هستند.
روشهای درمانی مختلفی برای ناخنک وجود دارد ولی برای رسیدن به نتایج قطعی و رضایت بخش باید از تکنیکهای متعدد استفاده کرد. جراحی موثرترین درمان برای ناخنک می باشد ؛اما فقط باید در مواردی که واجب باشد، انجام شود.
دردرمان ناخنک باید چهار گروه درمانی را مشخص کنیم:
- درمان طبی
- درمان با استفاده از روشهای شیمیایی و فیزیکی
- درمان جراحی
- درمانهای کمکی
درمان طبی
در قرون گذشته درمان طبی شامل تجویز موضعی محلولهای گیاهی برای جلوگیری از پیشرفت ناخنک یا برای تشکیل اسکار(جوشگاه) بعد از جراحی ضایعات بوده است. به هر حال هیچ نوع درمان طبی نتایج کافی و طولانی مدت نمی داد. در فرمهای ملتهب ناخنک، با تجویز موضعی کورتیزون درجاتی از تأثیردرمانی دیده می شود. اما درپیشرفت کلینیکی بی تاثیر است. دردرمان انواع ملتهب ناخنک و پینگکولا قطره های چشمی ایندومتاسین درمقایسه با قطره های چشمی دگزامتازون تاثیر درمانی بهترو احساس ناراحتی کمتری دارند. این پروتکل شامل تجویز شش مرتبه در روز برای 3 روز و بدنبال آن چهار مرتبه در روز به مدت 11 روز میباشد. بنابراین قطره چشمی ایندومتاسین به عنوان داروی خط مقدم در درمان ناخنک و پینگکولای ملتهب یا در موارد منع استفاده کورتیزون موضعی میباشد.
درمانهای شیمیایی/ فیزیکی
برای انهدام بافتهای فیبرو -واسکولار زیر ملتحمه ای و سلولهای ناخنک در گذشته از مواد شیمیایی یا روشهای فیزیکی استفاده شده است.این روشها برای درمان ناخنکهای کوچک جایز میباشد.نتایج امیدوار کننده نبوده و بسیاری از این تکنیکها منسوخ شده است.
در مان جراحی
آگاه کردن بیمار از اهداف جراحی و نتایج احتمالی، زیربنای جراحی است. در توضیح به بیمار، درصد موفقیت عمل نیز باید بیان شود و درمورد این مطلب که طبیعت ناخنک توام با احتمال عود است و ناخنک عود کننده نسبت به ناخنک اولیه ممکن است وخیم تر باشد ، باید توضیح کامل داده شود. جراحی درمان انتخابی برای ناخنک اولیه و عودکننده است؛ و تکنیک های متعددی از برداشتن ساده تا تکنیک های پیچیده با پیوند غشای مخاطی و کراتوپلاستی (پیوند قرنیه) وجود دارد. انتخاب تکنیک به هدف نهایی و شدت نمای بیماری بستگی دارد .
عمل جراحی درناخنک های کوچک که فقط مرز قرنیه را درگیر کرده و باعث کاهش بینایی یا تحریک نمی شوند ،با هدف زیبایی انجام می شود.این عمل اغلب به درخواست بیمار صورت می گیرد. هدف از جراحی برداشتن سر ناخنک و ترمیم ملتحمه با بهم رساندن لبه های زخم است. زمانیکه عمل به طور صحیح انجام شود، عود نادر بوده و نتایج زیبایی عالی است.
در ناخنک های پیشرفته تر، بخصوص در انواع پیشرونده که پیشرفت ضایعه منجر به رسیدن و تهاجم به ناحیه اپتیکی می شود ،جراحی لازم است. جراحی به دو منظور انجام می شود:برداشت ضایعه و جلوگیری ازظهور مجدد بیماری . در این گروه از بیماران برداشت ساده به دلیل خطرعود بالا که در80 %موارد اتفاق می افتد ،اندیکاسیون ندارد.
درناخنک های بزرگتر، زمانیکه ناحیه ا پتیکی مورد تهاجم قرار گرفته ،جراحی برای بازگرداندن بینایی همیشه ضروری است . هدف از جراحی ؛ برداشتن ناخنک از روی قرنیه، کاهش عود، درمان ناحیه اپتیکی و در خیلی از موارد ترمیم ملتحمه بدلیل برداشتن بافت فیبرو- واسکولار (همبندی - عروقی) زیر ملتحمه است.
درمانهای کمکی
درمانهای کمکی شامل : استفاده از داروهای ضد میتوزی (میتو مایسین C) ، پیوند اتولگ سلولهای بنیادی Stem Cells از لیمبوس چشم خود فرد و استفاده از پرده آمنیوتیک جنین است.
در حال حاضر ، برخورد ما با ناخنک محتاطانه است و فقط زمانی مداخله جراحی می کنیم که دلایل کافی داشته باشیم و علائم بالینی واضح دال بر پیشرفت ناخنک وجود داشته باشد.